Chủ nghĩa phát xít là gì? Trong lịch sử nhân loại, chủ nghĩa phát xít được gọi tên như một tội ác tàn bạo. Tất cả những cụm từ dùng để hình dung chủ nghĩa này đều mang ý nghĩa tiêu cực như “chủ nghĩa toàn trị”, “chủ nghĩa dân tộc hẹp hòi” hay “chủ nghĩa chống cộng”. Đến ngày hôm nay, sức nặng của chủ nghĩa phát xít vẫn khiến nhân loại khiếp sợ mỗi khi nhắc về.
1. Chủ nghĩa phát xít là gì?
Chủ nghĩa phát xít là gì? Sau khi nghe về những tội ác tàn bạo được lịch sử ghi lại, không ít người thắc mắc, chủ nghĩa phát xít là gì mà có thể làm ra những hành động khiến nhân loại phải khiếp đảm cho đến ngày hôm nay. Trên thế giới, có rất nhiều tranh luận về định nghĩa và bản chất của chủ nghĩa phát xít từ các nhà sử học. Tựu chung, chủ nghĩa phát xít được xem là một cột mốc lịch sử đẫm máu của thế giới.
1.1 Định nghĩa chủ nghĩa phát xít là gì?
Cuối thế kỷ XIV đầu thế kỷ XX, chủ nghĩa phát xít ra đời và phát triển mạnh ở Châu Âu. Đây là hệ tư tưởng chính trị của phong trào cánh hữu cực đoan. Nó được xem là hình thức chuyên chính của tư bản chủ nghĩa. Chế độ này đặt dưới sự cai quản của những nhà lãnh đạo độc tài.
Chủ trương của chủ nghĩa phát xít là thủ tiêu mọi quyền cơ bản của con người. Sẵn sàng áp bức, đàn áp và cưỡng chế tàn bạo người dân nhằm đạt được mục đích của mình. Chủ nghĩa phát xít hướng đến việc thống trị thế giới bằng hình thức bạo lực và khủng bố nhất. Chính phủ của chủ nghĩa phát xít không chỉ đặt sự áp đặt tàn bạo lên chính trị mà ở các khía cạnh khác như kinh tế, văn hoá, xã hội cũng bị kiểm soát chặt chẽ.
Bên cạnh đó, tư tưởng phân biệt chủng tộc và bài trừ người Do Thái bị đẩy lên cao trào dưới giai đoạn phát triển của chủ nghĩa phát xít. Các tư liệu lịch sử cho thấy, trong hầu hết các phong trào bạo lực, khủng bố được chủ nghĩa phát xít phát động đều tìm thấy tư tưởng phân biệt chủng tộc và bài trừ Do Thái.
Những kẻ cầm quyền của chủ nghĩa phát xít cho rằng thế giới phải được tái định nghĩa. Nhân quyền bị rẻ rúng và coi thường. Trong chế độ phát xít, con người chỉ như những cỗ máy dễ dàng uốn nắn, thiết lập và thao túng. Đời sống nhân dân các nước chủ nghĩa phát xít thời bấy giờ vô cùng lầm than và khắc nghiệt.
1.2 Các quốc gia từng có chủ nghĩa phát xít lớn mạnh
Trong lịch sử nhân loại, các nước đi theo con đường chủ nghĩa phát xít lớn mạnh là Đức, Ý, Nhật. Trong đó, Đức là nước mang lại sự hãi hùng lớn nhất cho nhân loại trong thời kỳ Đức Quốc Xã. Tuy nhiên, tội ác của hai nước còn lại cũng đủ làm rúng động thế giới trong thời gian dài.
- Nước Ý: Đây được xem là hình mẫu chủ nghĩa phát xít. Chế độ phát xít Ý được đặt dưới sự lãnh đạo của Benito Mussolini đến từ Đảng phát xít. Chủ nghĩa phát xít ở Ý tồn tại hơn 20 năm, để lại nhiều ám ảnh cho đất nước. Khi nắm quyền thống trị, Benito Mussolini đã đưa ra nhiều chính sách nhằm kiểm soát, áp đặt và thâu tóm nước Ý. Nhiều cuộc biểu tình và chống đối diễn ra. Tuy nhiên, tất cả đều bị đàn áp, hãm hại bởi những cảnh sát ngầm.
- Nước Nhật: Nhật Bản là nước Châu Á duy nhất từng đi theo con đường chủ nghĩa phát xít. Đế quốc Nhật Bản được hình thành khi quá trình công nghiệp hoá đất nước phát triển. Tuy tình hình kinh tế có phần khởi sắc ở Nhật nhưng vấn đề chính trị lại tiềm ẩn đầy rẫy bất ổn. Lúc này, quân phiệt Nhật trỗi dậy, Nhật Bản gia nhập phe Trúc và bắt đầu thảo phạt các quốc gia lân cận thuộc Châu Á – Thái Bình Dương.
- Nước Đức: Tội ác kinh hoàng của chủ nghĩa phát xít chắc chắn nổi bật nhất ở nước Đức dưới thời kỳ Đức Quốc Xã, chịu sự cầm quyền của Adolf Hitler. Đức biến thành một chiến trường với sự kiểm soát độc tài của chính phủ. Nhiều cuộc thảm sát diễn ra đẩy nhân dân nước Đức vào cảnh lầm than khốn khổ. Trong đó, tình trạng phân biệt chủng tộc diễn ra khủng khiếp nhất.
2. Biểu tượng của chủ nghĩa phát xít là gì?
Lịch sử ghi chép lại, không có bất kỳ một biểu tượng chính thống nào tượng trưng cho chủ nghĩa phát xít. Tuy nhiên, biểu tượng chữ Vạn in trên cờ Đức Quốc Xã thời bấy giờ được ngầm hiểu là biểu tượng chung của toàn bộ chế độ phát xít. Nhiều người lầm tưởng, đây là biểu tượng chữ Vạn trong Phật Giáo nhưng cả hai không hề có sự liên quan nào với nhau.
Biểu tượng chữ Vạn trên cờ Đức Quốc Xã có nguồn gốc từ chữ Vạn của người Aryan. Đây là một dân tộc cổ được xem là hiếu chiến, thượng đẳng trong suy nghĩ của Hitler. Ông khẳng định rằng, nguồn cội của dân tộc Đức là dân tộc Aryan.
Chính vì lẽ đó, biểu tượng của người Aryan là Swastika được chọn là biểu tượng của Đức Quốc Xã. Hình ảnh lá cờ đỏ với vòng tròn trắng chứa chữ Vạn bên trong đại diện cho sự độc tài, chuyên chế không chỉ với Đức Quốc Xã mà còn với các nước theo chủ nghĩa phát xít trên thế giới.
Từ suy nghĩ này, chế độ phát xít tại Đức đã trở nên tàn nhẫn hơn bao giờ hết. Chúng lạm sát toàn bộ những dân tộc được cho là không cùng đẳng cấp, thậm chí là hạ đẳng. Hàng trăm, hàng nghìn trại tập trung được Đức Quốc Xã lập nên để tàn sát những dân tộc được coi là “hạ đẳng”. Đặc biệt là người Do Thái. Hitler cho rằng, dân tộc Đức với dòng máu thượng đẳng của người Aryan cổ xưa xứng đáng có nhiều không gian sống và đãi ngộ tốt hơn.
3. Đặc điểm nổi bật của chủ nghĩa phát xít là gì?
Bản chất của chủ nghĩa phát xít là gì? Chủ nghĩa phát xít được cấu thành từ rất nhiều yếu tố tiêu cực. Các nhà sử học cho rằng, chủ nghĩa phát xít là tổng hợp của chủ nghĩa quân phiệt, chủ nghĩa tư bản, chủ nghĩa dân tộc hẹp hòi hay chủ nghĩa chuyên chế. Tuy còn nhiều tranh cãi về định nghĩa cũng như bản chất của chủ nghĩa phát xít, nhưng tất cả các quốc gia đi theo con đường này đều có các đặc điểm:
- Lãnh đạo đất nước với chế độ độc tài, kiểm soát và tàn bạo.
- Tìm mọi cách cách đàn áp các quốc gia không cùng chế độ và đặc biệt là các quốc gia theo con đường chủ nghĩa cộng sản, chủ nghĩa xã hội.
- Chú trọng trong việc xây dựng quân đội. Nâng cao chất lượng vũ trang để phục vụ cho việc chiếm đóng, chinh phạt và đàn áp.
- Mọi khía cạnh đất nước từ kinh tế, văn hoá, xã hội đặt dưới sự kiểm soát chặt chẽ của Chính phủ. Lợi ích từ nền kinh tế đều được dùng để phục vụ quốc gia.
- Tư tưởng phân biệt chủng tộc cực đoan, tàn nhẫn.
4. Đức Quốc Xã – Nỗi ám ảnh kinh hoàng từ chế độ phát xít
Ngày nay, tội ác từ Đức Quốc Xã vẫn là điều làm khiếp sợ nhân loại. Xuất phát từ ý muốn thống trị thế giới, phát xít Nhật đã châm ngòi thế chiến thứ II. Đức quốc xã đã đưa ra nhiều chính sách cực đoan nhằm thực hiện mục đích tối cao của mình. Vì vậy, khi tìm kiếm câu hỏi chủ nghĩa phát xít là gì, ai cũng phải rùng mình trước từng tội ác được phơi bày bởi lịch sử.
4.1 Bối cảnh ra đời của chủ nghĩa phát xít tại Đức
Tìm hiểu về chủ nghĩa phát xít là gì thì chắc chắn không thể bỏ qua sự ra đời của phát xít Đức. Trong giai đoạn 1929 – 1933, các nước phương Tây lâm vào khủng hoảng kinh tế trầm trọng. Đặc biệt là nước Đức. Sau thế chiến thứ I, Đức trở thành kẻ bại trận, hậu quả Đức phải gánh chịu là khoản nợ khổng lồ hậu chiến tranh từ Hòa ước Versailles.
Nhằm giải quyết các khoản nợ khổng lồ. Chính phủ Đức ra sức in tiền, từ đó dẫn tới siêu lạm phát chưa từng có tiền lệ trong lịch sử. Tình trạng lạm phát ngày càng tăng cao khiến giá cả bị đẩy lên đến mức chóng mặt. Thất nghiệp và thiếu lương thực trầm trọng đẩy cuộc sống nhân dân vào khó khăn.
Từ đó, người dân Đức ngày càng trở nên bất mãn với chính Đảng. Đỉnh điểm là sự sụp đổ thị trường chứng khoán tại Mỹ lại càng làm trầm trọng hơn vấn nạn đói nghèo, hỗn loạn tại Đức. Lúc bây giờ, nhân thời cơ đất nước loạn lạc, Đức Quốc Xã và Hitler ra sức tuyên truyền chiếm lòng tin của dân.
Đảng Quốc Xã đưa ra nhiều lời hứa hẹn về việc sẽ tái thiết lập trật tự nước Đức, khôi phục nền kinh tế và đưa Đức trở về vị thế hoàng kim ban đầu. Ngoài ra, Đảng Quốc Xã cũng chi một phần lớn tiền bạc cho quân sự và phục hồi kinh tế. Điều này giúp phần nào cải thiện tình trạng kinh tế của đất nước. Đồng thời cũng chấm dứt nạn thất nghiệp.
Từ đó, Hitler và Đảng Quốc Xã đã thu phục được lòng dân. Chủ nghĩa phát xít trở thành chế độ thắng thế ở nước Đức thời bấy giờ. Tháng 1 năm 1933, Hitler được bầu cử trở thành Thủ tướng. Chủ nghĩa phát xít lên ngôi, thay thế cho Đảng Công dân Đức.
4.2 Tội ác kinh hoàng của chế độ phát xít Đức
Trong chiều dài lịch sử, tội ác của Đức Quốc Xã và Hitler được xem là một cột mốc đẫm máu của nhân loại. Tội ác kinh hoàng ấy vẫn khiến con người thời hiện đại rùng mình khi tìm hiểu chủ nghĩa phát xít là gì. Sau khi nắm quyền thống trị, Hitler đặt ra nhiều chính sách độc tài, tàn bạo để kiểm soát đất nước.
Tội ác lớn nhất của Đức Quốc Xã được ghi nhận trong lịch sử là việc chăm ngòi cho thế chiến thứ II. Cuộc chiến tranh phi nghĩa tàn khốc nhất trong lịch sử loài người. Hậu quả nó để lại là hơn 60 triệu người chết, 70 triệu người tàn tật và tình trạng kinh tế, văn hoá, xã hội của các nước luôn trong bờ vực bị đe doạ, sụp đổ.
Không dừng lại ở đó, Hitler còn thể hiện sự độc tài và tàn bạo của mình qua các sự kiện phân biệt chủng tộc. Dưới sự thống trị của Đức Quốc Xã, hàng trăm, hàng nghìn trại tập trung được lập ra để nhốt các dân tộc bị Hitler xem là “hạ đẳng”. Họ bị bắt, nhốt, tra tấn dã man và thủ tiêu bằng nhiều hình thức tàn bạo như bắn, thiêu.
Cuộc diệt chủng Holocaust được xem là kinh hoàng nhất. Hơn 6 triệu người Do Thái bị lùng sục, bị bắt nhốt vào các trại tập trung và dùng những cách tàn bạo nhất để lạm sát. Trong hơn 6 triệu người đó có tới 1 triệu trẻ em.
4.3 Sự kiện sụp đổ của chủ nghĩa phát xít
Thế chiến thứ II hạ màn, Đức lại là nước bại trận. Văn kiện đầu hàng của Đức được gửi vào tháng 5 năm 1945 chính thức đánh dấu sự sụp đổ của chủ nghĩa phát xít. Trước đó, vào tháng 4 cùng năm, Hitler và vợ mình đã tự sát trước khi hồng quân Liên Xô đánh vào Phủ Thủ tướng. Chủ nghĩa phát xít sụp đổ kết thúc thời kỳ đen tối của nước Đức nói riêng và thế giới nói chung. Đến ngày hôm nay, chủ nghĩa phát xít vẫn là một nỗi ám ảnh kinh hoàng được lịch sử ghi nhận mà Dieuduongduc muốn bạn biết đến nó.
